هوش اخلاقي و ويژگي‌هاي آن
هوش اخلاقي و ويژگي‌هاي آن ! چه چیزی ایده آل و کل فرد را تشکیل می‌دهد؟ مفهوم ارزش در فرد به فرد، گروه به گروه و زمان به زمان و در سراسر فرهنگ‌ها متفاوت است. هوش اخلاقي آخرين نوع هوش در نظريه هوش چندگانه گاردنر است. هوش اخلاقی به اصول اخلاقی در اهداف، ارزش‌ها و اعمال شخصی کمک می‌کند. این هوش شامل صداقت، مسئولیت، بخشش و شفقت است. براي آشنايي بيشتر با اين هوش تا انتهاي مقاله ما را همراهي كنيد.
هوش اخلاقی چیست؟
بیایید با تعریف هوش اخلاقی شروع کنیم. این هوش جز هوش‌هايي است كه جامعه و پيرامون ما را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد. این هوش در چارچوب نظریه هوش‌های چندگانه گاردنر مورد بحث قرار می‌گیرد. هوش اخلاقی را به عنوان ظرفیت ذهنی ما تعریف می‌کنند. توسعه هوش اخلاقی در فرد، مدارس، خانواده و سایر سیستم‌های اجتماعی منجر به سالم‌تر و مثبت‌تر شدن جامعه خواهد شد. همانطور که با هوش هیجانی، اجتماعی، درون فردی و طبیعت گرا و سایر هوش‌ها در مقالات گذشته بحث شده است، محققین هوش اخلاقی را برای ایجاد یک ساختار مفید ضروری می‌دانند. گاردنر بیان می‌کند که هوش اخلاقی از هوش هیجانی پیروی می‌کند. به عبارت ساده، هوش اخلاقی ظرفیت درک درست از اشتباه است. هوش اخلاقی بر پایه چهار اصل تمرکز می‌کند: 1) یکپارچگی، 2) مسئولیت، 3) شفقت، و 4) بخشش.
یکپارچگی اصل کلیدی در هوش اخلاقی است. یکپارچگی به این معنی است که ما آنچه را که می‌دانیم بر اساس باورها و ارزش‌هایمان انجام می‌دهیم.
آیا تقویت هوش اخلاقی ضروری است؟
هوش اخلاقی در یک جامعه بسیار تعیین کننده است و در مقایسه با سایر هوش‌ها نقطه عطف محسوب می‌شود. فردی که هوش اخلاقی داشته باشد سبب ارزشمند شدن کارها در سایر هوش‌ها می‌شود و هر کسی در هر وظیفه و شغلی که باشد آن را به بهترین نحو انجام دهد که سبب سعادت یک جامعه می‌شود. در واقع می‌توان گفت که هوش اخلاقی پایه و اساس تقویت جامعه سالم بر مدار اخلاق مد نظر گرفته می‌شود.
راه‌های تقویت هوش اخلاقی
همان طور که گفته شد در هوش اخلاقی یکپارچگی اصل کلیدی است به این معنی که بر اساس باورها و ارزش‌هایمان کاری را انجام می‌دهیم. با استفاده از راهکارهایی می‌توان این هوش را در خود و کودکان نیز تقویت کرد. راهکارها عبارتند از:
-
حقیقت را بگو:
در هر شرایطی که هستید حقیقت را بگویید و از دروغ گفتن بپرهیزید.
-
مسئولیت پذیری:
یکی دیگر از عناصر کلیدی هوش اخلاقی، مسئولیت اقدامات خود را بر عهده گرفتن است و پیامدهای این اقدامات یک ویژگی معتبر یکپارچگی فرد است.
-
همدلی:
به فرزندانمان همدلی را بیاموزیم . با کمک به اشخاص نیازمند، تشویق برای انجام کارهای درست و با دیگران با محبت و عشق رفتار کردن را به آنها آموزش دهیم. در واقع همدلی یعنی درک مردم و اطرافیان درباره نگرانی‌ها و احساساتشان می‌باشد. همدلی سبب افزایش هوش اخلاقی در کودکان خواهد شد.
-
وجدان:
وجدان در فرزندان سبب می‌شود که فرزندانمان دچار لغزش نشوند و از مسیر درست خارج نشوند. این موضوع باعث احساس گناه در درون افراد می‌شود. افراد با وجدان افرادی صادق و مسئولیت پذیری هستند. وجدان به کودک برای تصمیم‌گیری امور درست از نادرست کمک می‌کند که منجر به تقویت و توسعه هوش اخلاقی خواهد شد.
-
صبور بودن
صبر یک اصل مهم در هوش اخلاقی است، که به کودکان می‌آموزد برای کاهش تصمیمات شتابزده که منجر به عواقب ناخوشایندی می‌شود صبر پیشه کنند. همچنین کودک را متکی به نفس بار می‌آورد و کسی می‌شود که می‌تواند رفتار خود را کنترل کند و قبل از انجام هر کاری ابتدا فکر کند. در واقع صبر پایه گذار بخشندگی و مهربانی است.
-
احترام:
زمانی که فرزند شما احترام گذاشتن را جز اصول اخلاقی خود قرار دهد نتیجتاً نسبت به حقوق دیگران نیز ارزش قائل خواهد بود. این کودکان برای خود احترام قائل هستند و همانطور که دوست دارند دیگران با آنها رفتار کنند خودشان نیز با دیگران رفتار خواهند کرد. که این ویژگی باعث پیشگیری از خشونت، بی‌عدالتی و نفرت در جامعه خواهد شد.
-
مهربانی:
کودکی که مهربانی در آن پرورش یافته است از خودخواهی کمتری برخوردار خواهد بود. این فرد بیشتر به فکر همنوعان خود است که در واقع علاوه بر تقویت این هوش منجر به تقویت هوش بین فردی و همچنین طبیعت گرایانه نیز خواهد شد.
-
انصاف
انصاف یک ویژگی اخلاقی است که منجر به رفتار عدالت گونه با مردم خواهد شد. فرزندی که با انصاف پرورش پیدا می‌کند، فردی قانون‌مدار خواهد شد و حق دیگران را ضایع نخواهد کرد و بدون تعصب قضاوت می‌کند.
آموزش هوش اخلاقی به کودکان
در آموزش دادن ارزش‌ها به کودکان والدین باید نکات زیر را مدنظر داشته باشند:
۱ـ به عنوان پدر و مادر در انجام دادن ارزش‌ها محکم و با ثبات باشید. هیچ‌گاه به فرزندانتان دروغ نگویید.
2- هنگام بازی، پیاده روی و تفریح به کودکانتان درباره ارزش‌ها صحبت کنید و به آنها آموزش دهید.
3- برای فرزندانتان کتاب‌های هدفدار خریداری کنید. کتاب‌هایی که نویسنده به ارزشهای اخلاقی در آن پرداخته است.
4ـ اگر فرزندتان کاری مخالف ارزشهای شما انجام داد با سعه صدر و بدون تعصب به توضیح درباره مساله بپردازید و دلیل بیاورید.
5- با همسرتان مودبانه رفتار کنید، شما الگوی فرزندتان هستید.
6- به پدر مادر خودتان احترام بگذارید تا فرزندانتان از شما بیاموزند و به شما احترام بگذارند.
7- فرزندتان را برای کمک به افراد مستمند و نیازمند تشویق کنید.
8- فرزندتان را برای شکست در کارها آماده کنید تا بتواند دوباره تلاش کند و موفق شود تا از آن فرار کنند.
9- مسئولیت پذیری در فرزندانتان را تقویت کنید.
10-والدینی که به ارزش‌ها، تحصیلات و تلاش برای موفقیت در کارها تاکید دارند فرزندانی موفق‌تر نسبت به سایر والدین خواهند داشت و از نظر تحصیلی فرزندان موفق تری دارند.
11-به فرزندانتان راه جلوگیری از بی‌عدالتی را آموزش دهید.
هوش اخلاقی آخرین هوش از نظریه هوش گاردنر بود. به شما پیشنهاد می‌دهیم با مطالعه سایر مقالات ما درباره انواع هوش نظریه گاردنر با آنها آشنا شوید و به تقویت تمام هوش‌ها در خود بپردازید که مسیر موفقیت را بهتر از قبل بپیمایید.
امید است با مطالعه مقالات و استفاده از راهکارهایی که بیان شد به تقویت هوش در خود و فرزندانتان بپردازید تا به جامعه‌ای مطلوبتر برسید و بهترین اتفاقات را رقم بزنید.
مطلب پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:
دیدگاهتان را بنویسید